1 — Meyyit müslimân olmalıdır.
2 — Yıkanmış olmalıdır. Yıkanmadan gömülen, üzerine toprak atılmamış ise, çıkarılıp yıkanır, sonra Namazı kılınır. Cenâzenin ve imâmın bulunduğu yerin temiz olması lâzımdır. Cemâ’atinki şart değildir. Çünki, yalnız imâmın kılması ile, farz yapılmış olur. Elbise, ayakkabı ve basılan yer necs ise Namaz sahîh olmaz. (Tahtâvî) “rahmetullahi teâlâ aleyh” (İmdâd) hâşiyesinde diyor ki, (Meyyit temiz tabut içinde ise ve üst yüzü temiz olan ayakkabı çıkarılıp, üzerine basılırsa, yerin necs olması zarar vermez). Kadının, câriyenin imâm olması ile, farz yapılmış olur. Çünki, kadına uyan erkeklerin Namazı kabûl olmaz ise de, kadının Cenaze namazı kabûl olur ve bir kişinin kılması ile farz yerine gelmiş olur. Çocuğun, cenâze yıkaması câiz ise de, Namazını kıldırması câiz değildir.
3 — Cenâzenin veyâ bedeninin yarısı ile başının veyâ başsız yarıdan fazla bedenin, imâmın önünde bulunması lâzımdır.
4 — Cenâze, yerde veyâ yere yakın, ellerle tutulmuş veyâ taşa konmuş olmalıdır. Başka bir yerde bulunan veyâ hayvân üstünde veyâ el ile yüksekde tutulan cenâzenin Namazı kabûl olmaz. Cenâzenin başı, imâmın sağına, ayağı soluna gelecekdir. Tersine koymak günâhdır.
5 — Cenâze, imâmın önünde hâzır olmalıdır.
6 — Cenâzenin ve imâmın avreti örtülü olmalıdır.
Cenaze namazının farzı ikidir:
1 — Dört kerre tekbîr getirmekdir.
2 — Ayakda kılmakdır. Özrsüz, oturarak veyâ hayvân üstünde kılmak câiz değildir. Yağmurdan, çamurdan dolayı hayvândan inemezse câiz olur.
Cenaze namazının sünneti üçdür:
1 — Sübhâneke okumak.
2 — Salevât okumakdır. Çünki, düâdan önce salevât okumak, düânın sünnetidir.
3 — Kendine ve meyyite ve bütün müslimânlara afv ve magfiret için bildirilmiş olan düâlardan bildiğini okumak.
Dört müslimânın Namazı kılınmaz:
1 — Bâgî, ya’nî âsîlerin, ya’nî haksız olarak halîfeye ısyân edenler, döğüşürken öldürülünce, Namazı kılınmaz. Bunları yıkamak da lâzım değildir.
2 — Müslimânların yolunu kesen hırsızlar, döğüşürken öldürülünce, yıkanmaz ve Namazları kılınmaz.
Bâgîler ve yol kesenler, kaçarak sonradan (Had) ve (Kısâs) cezâları ile ölürlerse, yıkanır ve Namazları kılınır.
3 — Zulm ile meşhûr olan kabîleler, döğüşürken ölünce, Namazı kılınmaz.
4 — Silâh ile ev basan kimse, o zemân öldürülürse, Namazı kılınmaz.
İntihâr eden, ya’nî kendini öldüren kimse, hemen ölse bile, yıkanır ve Namazı kılınır. İntihâr etmenin, başkasını öldürmekden dahâ büyük günâh olduğu (Hindiyye)de yazılıdır.
Anasını, babasını öldüren kimse, kısâs ile öldürülünce, Namazı kılınmaz.
Cenaze namazının dört tekbîrinden herbiri, bir rek’at gibidir. Dört tekbîrin yalnız birincisinde eller kulaklara kaldırılır. İndirilince, göbek altına bağlanır. Sonraki üç tekbîrde eller kaldırılmaz. İki el bağlanınca (Sübhâneke) okunur ve okunurken (Ve celle senâüke) de denir. Fâtiha okunmaz. İkinci tekbîrden sonra, teşehhüdde otururken okunan salevât okunur. Üçüncü tekbîrden sonra, cenâze düâsı okunur. Dördüncü tekbîrden sonra, hemen sağa ve sonra sola selâm verilir. [Ellerin ne zemân indirileceğini, kitâblarda bulamadık. (Dürer) ve (Halebî-yi sagîr) hâşiyelerinde, (Ayakda, okurken eller bağlanır. Okumak yoksa, eller indirilir. Evvelâ eller indirilir. Sonra iki tarafa selâm verilir) diyor. Büyüklerimizin, sağa selâm verirken, sağ ellerini, sola selâm verirken, sol ellerini salıverdiklerini gördük. Selâm vermeden evvel, iki elin birlikde indirileceği de anlaşılmakdadır.] Selâm verirken, cenâzeye ve cemâ’ate niyyet edilir. İmâm yalnız dört tekbîri ve iki omuza selâmı, yüksek sesle söyler, başkalarını içinden okur. [Cenâze düâsı yerine, Rabbenâ âti-nâ..., veyâ yalnız Allahüm-magfir leh demek veyâhud düâ niyyeti ile besmelesiz Fâtiha-i şerîfe okumak da olur. Düâ okumak, meyyitin afvına sebeb olur. Peygamberlerin ve çocukların derecelerinin yükselmesine sebeb olur. Kırk yâhud yüz kişi üç saf olarak kılarsa, meyyitin afvına sebeb olur. Gömmeden önce kılınır.] Son safda kılmak dahâ sevâbdır.
İmâm dördüncü tekbîrde selâm vermeyip beşinci tekbîri söylerse, cemâ’at söylemez. Sessizce bekleyip, imâmla birlikde selâm verirler.
İmâm, cenâzenin göğsü hizâsında durur. Namaza geç yetişen hemen durmaz. Bekleyip, imâm herhangi bir tekbîri getirirken, berâber tekbîr getirip Namaza başlar. Bu tekbîre (İftitâh tekbîri) olarak niyyet eder. İmâm selâm verdikden sonra, kaçırdığı tekbîrleri birbiri arkasından söyleyip, birşey okumadan selâm verir. Dördüncü tekbîre yetişemiyen, Namazı kaçırmış olur.
Birkaç cenâze birlikde ise, herbirinin Namazını ayrı kılmak efdaldir. Hepsi için bir Namaz kılması da câizdir. Bunun için, birinin başı ötekinin ayağına gelmek üzere sıralanır. İmâm, derecesi yüksek olanın önünde durarak kılar. Cenâzelerin bir kısmı imâmın sağında, bir kısmı da imâmın solunda bulunur. Yâhud, hepsini imâmın önünde olarak yan yana koyup, imâm hepsinin göğsü hizâsında durur. Önce erkekler, sonra oğlan, sonra kadın, en sonra kız cenâzesi konur. [Bunlar için niyyet ederken, erkek veyâ kadın olduklarını söylemek şart değildir.]
Cenâze Namazını, devlet reîsi kıldırır. O yoksa, hükûmet reîsi, o yoksa vâlî, sonra hâkim, sonra kaymakam, sonra bunun vekîli, sonra hâkim vekîli, sonra mahalle imâmı kıldırır. Meyyitin velîsi sâlih ise, imâm yerine, velî kıldırır. Velî, erkek olur. Kadın olmaz. Çocuk da olamaz. Velî, kan ile olan yakınlarıdır. Zevc de velî olmaz. Ancak başka velîsi hâzır bulunmaz ise, zevc de, imâm olabilir. Küçük çocuğun nikâhını kıydırmağa, evlendirmeğe hakkı olanlar, velîdir. Baba, oğuldan önce velîdir, ya’nî sâhibidir, koruyucusudur. Oğul, kardeş, amca, dayı ve nihâyet zevci de yoksa, komşuları imâm olur. Velîler, herhangi bir yabancıyı vekîl edebilir. İznsiz imâm olurlarsa, velî tekrâr kıldırabilir.
Namazı kılınmadan veyâ yıkanmamış olarak Namazı kılınan, gömülüp toprak örtülmüş ise, kokduğu zan edilmedikce, kabri üstünde Namazı kılınır. Kokmağa başlama zemânı, toprağın cinsine, mevsimine, sıcaklığa, soğukluğa, za’îf, şişman olmasına göre değişir. Üç gün ile bir ay arasında değişir.
[Kırkıncı gün burnu düşmesi, elliüçüncü gecesi çürümeğe başlaması ve bu gecelerde mevlid okutmalı gibi sözler doğru değildir. Ahmed isminde bir türbedârın rü’yâda gördüm diye söylediği şeylerdir. Meyyite yapılan her hizmet ibâdetdir. İbâdetler, yalnız âyet-i kerîme, hadîs-i şerîfler ve müctehidlerin sözü ile belli olur. Şunun, bunun emri ile, rü’yâ ile ibâdetler değişdirilemez. İbâdetleri değişdirmek, bozmak istiyenler kâfir olur. Ölülere Kur’ân-ı kerîm okumak, sadaka vermek, düâ etmek gibi yardımları yapmak için, elliüçüncü gecesini beklememeli, birinci günü yaparak, imdâdına bir ân önce yetişmelidir. Bu yardımları, yedinci, kırkıncı, elliüçüncü gecelere bırakmak, boğulmak üzere olan birine, biraz bekle yardıma birkaç gün sonra geleceğim demeğe benzer. Muhammed Ma’sûm hazretleri (Mektûbât)ının birinci cildi, onbirinci mektûbunda buyuruyor ki, (Âdet olarak, riyâ, gösteriş olarak değil de, Allah rızâsı için, fakîrlere yemek, sadaka verip, sevâblarını meyyitin rûhuna göndermek, iyi olur ve büyük ibâdet olur. Fekat, bunun belli gün veyâ gecede yapılması için güvenilir bir haber yokdur. Ya’nî aslı yokdur). İstanbul gazetelerinde, hıristiyan ölülerine, kırkıncı günlerinde mezârlıklarında âyîn yapılacağını, tanıdıklarını oraya çağırdıklarını çok okudum. Onlara sordum. Kırkıncı gün ölüye yardım yapmak âdetimizdir dediler. Ölüler için sadaka, mevlid gibi hayrâtın belli günlerde yapılmasının müslimânlara hıristiyanlardan sirâyet etmiş olduğu anlaşılmakdadır.]
Meyyiti câmi’ içine koyup Namazını kılmak Hanefî ve Mâlikî mezheblerinde harâmdır. Cenâze dışarda, cemâ’atin bir kısmı câmi’de olursa, mekrûh olmaz diyenler varsa da, böyle de kılmak harâm olur. Cemâ’at de dışarda kılmalıdır. Çünki, câmi’ler beş vakt Namaz kılmak için ve buna bağlı olan sünnet ve nâfile [ve kazâ] Namazları kılmak için ve okumak, va’z, ders için yapılmışdır. Yağmur, fırtına ve hastalık gibi özrlerle, Cenaze namazı câmi’de kılınabilir. Fekat, cenâze câmi’e sokulamaz.
Doğdukdan sonra hemen ölen çocuk yıkanır ve Namazı kılınır ve vâris olur ve mîrâsı kalır ve ismi konur. Cânsız doğan çocuk, dört aylık değil ise, yıkanmaz ve Namazı kılınmaz. Dört aylık olmuş ise, yıkanıp bir kefene sarılıp gömülür, Namazı yine kılınmaz. Anası, babası ile birlikde esîr alınan çocuk ve esîr alınan büyük deli de ölünce böyle yapılır. Bunlar Cehenneme girmez ise de, dünyâda kâfir mu’âmelesi yapılır. Anasız ve babasız esîr alınan çocuk veyâ anası, babası ile alınıp da ana, babasından biri islâma gelen veyâ akllı, ya’nî yedi yaşında olarak kendi îmâna gelen çocuk ölünce, Namazı kılınır. Bir kâfirin îmâna gelmesi için, Kelime-i şehâdeti temâm söylemesi ve îmânın altı şartını [ya’nî Âmentü...yü] işitince inanması lâzımdır.
Câhillere, îmânın, islâmın şartını sormamalı, ona, bunları sayıp, söyleyip, bunlara inandın mı? demelidir. Evet inandım deyince müslimân olduğu anlaşılır. Câhile îmân ve islâm sorulduğu vakt, cevâb vermezse, zararı olmaz. Çünki, bunun cevâbını, belli, müntezam kelimeleri söylemek sanarak, bilmiyorum derler. Ya’nî îmânı bilmiyorum değil de, îmânın nasıl söyleneceğini bilmiyorum derler. Müslimânın, kâfiri yıkaması, kefenlemesi ve gömmesi vâcib değildir. Kâfirlere verilir. Kâfirler yoksa, kirli çamaşır yıkar gibi yıkayıp bir beze sararak kâfir mezârlığına gömmek câiz olur. Mürted ölüsü ise, yıkanmaz, kefenlenmez, hangi dîne geçdi ise, onlara da verilmeyip, köpek ölüsü gibi, bir çukura bırakılır. Kâfirlerin ve müslimânın, hiç kimsenin ölüsü yakılmaz. Külü saklanmaz. Kâfir ölüsünün bile kemiğini kırmak, kesmek câiz değildir.
Müslimânın, kâfir olan akrabâsı tarafından yıkanması câiz değildir.
Birinci kısm altmışıncı maddede, üç vaktde Namaz kılmak câiz olmadığı bildirilmişdi. Bu vaktlerden önce hâzırlanmış olan cenâzenin Namazını, bu vaktlere gecikdirmek câiz değildir. (Merâkıl-felâh)da diyor ki, (Bu vaktlerde cenâze defn etmek mekrûh değildir, câizdir). Günün her vaktinde Cenaze namazı kılmak câizdir. Beş vakt Namazdan sonraya bırakmak şart değildir.
Cenaze namazı bir kerre kılınır. Bir kadın kıldıkdan sonra bile, tekrâr kılınırsa, nâfile olur. Cenaze namazını nâfile olarak kılmak mekrûhdur.
Cenaze namazı ve gasli ve techîzi, tekfîni, defni, farz-ı kifâye, bayram Namazı ise vâcib ise de, cemâ’ate geç gelenlerin bunu bayram Namazı sanarak şaşırmamaları için önce bayram Namazı kılınır. Hâzır olan cenâzenin Namazı, bayramın hutbesinden ve akşamın, Cum’anın, yatsının ve öğlenin son sünnetlerinden önce kılınacağı, Bayram Namazları anlatılırken bildirilmekdedir. Fekat (Hilye) ve (Bahr) kitâblarının sâhibleri “rahmetullahi teâlâ aleyhimâ” da, önce son sünnetlerin farz ile birlikde kılınmaları lâzımdır diyor. Techîz, tekfîn ve Namazı çabuk yapmak mendûbdur.
[Görülüyor ki, Cenaze namazı, sünnetlerden önce veyâ sonra kılınır denilmişdir. Fekat, Cenaze namazı için sünnetin terk edileceğini hiçbir âlim bildirmemişdir. Bunun için, Cenaze namazı kılınacağı zemân, câmi’lerde tesbîhleri terk etmemelidir. Cenaze namazını acele kılmak vâcib olduğu için tesbîhleri terk ediyoruz diyenler yanılıyorlar. Cenaze namazını acele kılmak vâcib değildir, müstehabdır. Cenaze namazını, cemâ’at çok olsun diyerek bekletmek mekrûh olduğu hâlde, cemâ’at çok olmak için, cenâzeyi sâatlerce bekletip, sonra acele etmek vâcib diyerek, Âyet-el-kürsîyi ve Namaz tesbîhlerini terk etmek pek yanlışdır. Bu yanlış âdeti ortadan kaldırarak, cenâze olunca da Âyet-el-kürsîyi ve tesbîhleri okuyan müezzin efendilere müjdeler olsun. Birinci kısm, 64. cü madde sonundaki düâ bahsine bakınız!].
Cenaze namazı kılındıkdan sonra tabutun yanında düâ etmek câiz değildir. (Zübdet-ül-makâmât)da diyor ki, (İmâm-ı Rabbânî “kaddesallahü teâlâ sirrehül’azîz” hazretlerinin Cenaze namazı kılındıkdan sonra, durup düâ yapılmadı. Hemen mezârlığa götürüldü. Cenaze namazından sonra, ayakda düâ etmenin mekrûh olduğu, fıkh kitâblarında yazılıdır. Ba’zı imâmlar yapıyorlar ise de, sünnete uygun değildir.) [Câiz olmadığı (Bezzâziyye) fetvâsında da yazılıdır.]
Etiketler:
Cenaze namazını kimler kılmak zorundanır, cenaze namazı kimlere farzdır, cenaze namazının kabulu için 6 husus, cenazede dikkat edilmesi gereken hususlar, cenaze namazının farzı kaçtır, cenaze namazı farzı nasıl kılınır, cenaze namazı sünnetleri, cenaze namazı farzlarları nelerdir , kimin cenaze namazı kılınmaz, cenaze namazında caiz olmayanlar, cenaze namazı kaç kere kılınır, cenaze namazından hangi sureler ve dualar okunur,
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder